دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
2008-3696
3
شماره 11-10
2010
11
22
پیچیدگیهای فرهنگ و گونهشناسی مطالعات آن در آموزشعالی؛ چارچوبی فرانظری و مفهومی
7
40
FA
علینقی
امیری
دانشیار دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
anamiri@ut.ac.ir
حسن
زارعیمتین
استاد دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
matin@ut.ac.ir
محمدمهدی
ذوالفقارزاده
دانشجوی دکتری مدیریت سیاستگذاری عمومی دانشگاه تهران
zolfaghar@ut.ac.ir
موضوع فرهنگ در نهاد آموزشعالی بهعنوان یکی از عناصر فرهنگساز جامعه، اهمیتی دوچندان مییابد. نزدیک به چهار دهه است که «فرهنگ دانشگاهی» در آثار خارجی جایگاهی ویژه یافته و دانشوران هر یک از منظر خویش به این پدیده پیچیده پرداختهاند؛ اما بهرغم چنین اهمیتی، فرهنگ دانشگاهی چندان مورد توجه پژوهشگران داخلی قرار نگرفته و این امر، فقر شدید ادبیات نظری در خصوص تبیین و فهم هر چه بهتر ابعاد این پدیده را در آثار داخلی درپی داشته که خود مستلزم بازیابی منسجم آثار خارجی است. در این مقاله، با هدف جبران این نقیصه، با استفاده از روش گونهشناسی بهعنوان روشی ممتاز و پایهای در نظریهپردازی، ابتدا مطالعات فرهنگی در آموزشعالی بر حسب موضوع مورد مطالعه، مورد واکاوی قرار گرفته و در هفتگونه طبقهبندی میگردند. سپس برحسب پیشفرض هر بینش نظری نسبت به فرهنگ دانشگاه، با استفاده از «چارچوب فرانظری» مارتین در سهگونه انسجام، تمایز و تقطیع طبقهبندی میشوند. نمایان شدن خلأهای پژوهشی مهم این عرصه برای مطالعات داخلی و ارائه «چارچوبی مفهومی» برای فهم سادهتر و جامعتر پیچیدگیهای فرهنگ در آموزشعالی، از نتایج مهم این پژوهش است؛ چارچوبی که میتواند راهنمای پژوهشهای گوناگون فرهنگی در دانشگاه و مفید برای مدیران دانشگاهی باشد.<br /><br />
فرهنگ دانشگاهی,فرهنگ در آموزشعالی,فرهنگ سازمانی دانشگاه,فرهنگ رشتهای,فرهنگ حرفه آکادمیک
http://www.jsfc.ir/article_44074.html
http://www.jsfc.ir/article_44074_61a1f420ed420855f012688ba8b54d72.pdf
دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
2008-3696
3
شماره 11-10
2010
11
22
برساخت تفسیری تجربه زیسته خیّران مدرسهساز؛ (مورد مطالعه: خیّران مدرسهساز مشهد)
41
65
FA
ندا
رضویزاده
عضو گروه پژوهشی علوم اجتماعی جهاد دانشگاهی مشهد
n.razavi@gmail.com
احمد
محمدپور
استادیار جامعهشناسی دانشگاه بوعلیسینا همدان
a_mohammadpur@yahoo.com
طی دو دهه اخیر، خیّران مدرسهساز بهعنوان بخشی از بدنه جامعه با مشارکت مالی نیکوکارانه خود بهتوسعه فضاها و امکانات آموزشی همت گماشتهاند. این مطالعه به بررسی معانی و تفسیرهای خیّران از عمل مدرسهسازی پرداخته است. این پژوهش به روش مردمنگاری، با تکنیک مصاحبه و با روش تحلیل نظریه زمینهای به برساخت فرایندها، تعاملات و پیامدهای مدرسهسازی خیّران پرداخته است. «جهتگیری مشارکتی نیکوکارانه» مقوله هسته نظریه زمینهای ارائه شده است که مجموعهای از بسترهای موجود، استراتژیهای عاملان و پیامدهای استراتژیهای اتخاذ شده را یکپارچه کرده است.
مشارکت,خیّران مدرسهساز,برساخت تفسیری,نظریه زمینهای,مشهد
http://www.jsfc.ir/article_44075.html
http://www.jsfc.ir/article_44075_6286a965a40c39b662456b3ffa5bdb91.pdf
دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
2008-3696
3
شماره 11-10
2010
11
22
الگوی عملکرد شوراهای کمیته انضباطی دانشجویی: رویکردی دادهبنیاد
67
89
FA
میثم
لطیفی
استادیار دانشگاه امام صادقعلیهالسلام
m.latifi@isu.ac.ir
میثم
چگین
کارشناسیارشد معارف اسلامی و مدیریت صنعتی دانشگاه امام صادقعلیهالسلام
maysam64@gmail.com
محسن
فرجی
کارشناسیارشد معارف اسلامی و مدیریت صنعتی دانشگاه امام صادقعلیهالسلام
m.faraji1365@gmail.com
مقوله انضباط بهعنوان سرفصلی مهم در مدیریت منابع انسانی، مورد توجه همه سازمانهاست. بهنظر میرسد در فضاهای آموزشی، اهمیت این مسئله دو چندان میشود. هدف این پژوهش بررسی الگوی عملکرد شوراهای انضباطی دانشجویان در دانشگاههای دولتی و انطباق آن با الگوی مطلوب انضباط تعالیبخش است.<br />راهبرد پژوهش، نظریهپردازی دادهبنیاد است. بدین منظور با استفاده از روش مصاحبه عمیق با دبیران کمیتههای انضباطی 9 دانشگاه بزرگ تهران، بهتدریج الگوی عملکرد شوراهای انضباطی دانشجویی تدوین شد. در نهایت، میزان تناسب الگوی مذکور با الگوی انضباط تعالیبخش بهعنوان الگوی اسلامی انضباط مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بررسی نشان میدهد که الگوی موجود عملکرد شوراهای انضباطی دانشجویی تا حد زیادی تحت تأثیر الگوهای رفتاری، شناختی و تدریجی انضباط است. <br />حرکت بهسمت انضباط پرورشدهنده و تعالیبخش، توجه به تشویق، معرفی الگوها و اسوهها در کنار برخورد با تخلفات، آموزش مهارتهایی به دانشجویان بهمنظور پیشگیری از وقوع تخلف، توصیه دانشجویان به تقوا و خودانضباطی در کنار تأکید بر قانون و آییننامه از جمله اقداماتی است که موجب نزدیکتر شدن وضعیت موجود به الگوی اسلامی انضباط خواهد شد.<br /><br />
انضباط,نظریهپردازی دادهبنیاد,انضباط تدریجی,انضباط تعالیبخش,انضباط دانشجویی,انضباط مثبت,شورای کمیته انضباطی دانشجویی
http://www.jsfc.ir/article_44076.html
http://www.jsfc.ir/article_44076_59d255d860d5661a673331cb7c2eaa1b.pdf
دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
2008-3696
3
شماره 11-10
2010
11
22
کاوش مفهومی و نظری مهندسی اجتماعی
91
112
FA
نوروز
هاشمزهی
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق
no_hashemzehi@yahoo.com
عباس
خلجی
استادیار دانشگاه جامع امام حسین (ع)
abbas.khalaji@gmail.com
حجت
کاظمی
دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهران
hojjat.k@gmail.com
رهیافتهای نظری و راهبردهای عملی واژگان مهندسی فرهنگی و مهندسی اجتماعی در حوزه تمدن غرب شکل گرفته و در قالب اندیشههای اجتماعی اندیشمندان غربی بیان شده است. بنابراین، از مفاهیم نوپدید در جامعه علمی ایران بهشمار میروند. این مقاله میکوشد در چارچوب مطالعات تطبیقی، جایگاه مفهومی و رویکردهای نظری آنها را در ایران و جهان مورد مطالعه قرار دهد. بدین سان میتوان نمونهای از رویکردهای نظری موافق، مخالف و بیطرف موجود درباره مهندسی فرهنگی و مهندسی اجتماعی را در جهان و بهتبع آن در ایران دستهبندی کرد و بنیانهای فکری و شیوههای استدلال، رویکرد ایدئولوژیک و پایگاه نظریهپردازی هریک از آنها را شناسایی و معرفی نمود و سپس درباره چیستی، چرایی و چگونگی و بهطور کلی امکانپذیری یا عدم امکانپذیری مهندسی فرهنگی و مهندسی اجتماعی به داوری نشست. ارائه برخی پیشنهادها نیز پایانبخش مقاله است.<br /><br />
ایران,مهندسی فرهنگی,مهندسی اجتماعی,مهندسی فرهنگ,مهندسی جامعه
http://www.jsfc.ir/article_44077.html
http://www.jsfc.ir/article_44077_1b29d55b979712c39cb859f0b78439b8.pdf
دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
2008-3696
3
شماره 11-10
2010
11
22
هنر بهمثابه راهبرد فرهنگی در اندیشه فارابی
113
126
FA
نادیا
مفتونی
0000-0002-7251-2027
استادیار دانشگاه تهران
nadia.maftouni@ut.ac.ir
فارابی در طراحی مدینه فاضله جایگاه ویژهای را به هنرمندان اختصاص داده است. هنرمند پس از طبقه حکام و فرمانروایان الهی و در کنار خطیبان و پیشوایان مذهبی جای گرفته است. برای تبیین این جایگاه میتوان چنین استدلال نمود که: -1 از نظر فارابی عامه مردم قدرت ذهنی کافی برای درک حقایق عقلی ندارند یا از انس و آشنایی کافی با امور عقلی و سعادتهای عقلانی برخوردار نیستند. -2 در عین حال بالاترین سعادت و خوشبختی، سعادت حسی و خیالی و وهمی نیست. بلکه خوشبختی عقلی است که عالیتر از آن سعادتی متصور نیست. -3 راه رساندن مردم به سعادت نهایی یا خوشبختی عقلی این است که تصویری از حقایق و سعادتهای عقلی در قوای خیالی مردم ایجاد شود. بههمین علت انبیا و جانشینان ایشان که حاکمان مدینه فاضلهاند و همه حقایق عقلی را با قوه ناطقه خویش و با براهین یقینی دریافتهاند، آنها را با شیوههای تخییلی و اقناعی به اذهان جمهور انتقال میدهند. هنرمند مدینه فاضله نیز در کنار خطبا که حقایق عقلی را با روشهای اقناعی انتشار میدهند، سعی در ترویج سعادت معقول و معارف وحیانی با شیوههای تصویرسازی یا تخییل و محاکات دارد. هنرمند همچنین قادر است بین جوامع و فرهنگهای گوناگون ارتباط برقرار کند. زیرا میتواند حقیقت ثابت و یگانهای را با تصاویر و محاکیات و تشبیهات مختلف معرفی کند و سعادت وحیانی را با زبان اقوام و فرهنگهای گوناگون تجسم نماید.<br /><br />
هنر,کارکرد فرهنگی,کارکرد بینفرهنگی,تخییل,تصویرسازی,مدینه فاضله
http://www.jsfc.ir/article_44078.html
http://www.jsfc.ir/article_44078_0335458c091178cf6470a0baeb630f45.pdf
دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
2008-3696
3
شماره 11-10
2010
11
22
مدل اثرگذاری فرهنگ ملی بر کار تیمی در ایران
127
162
FA
محمدسعید
تسلیمی
استاد دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
taslimi@ut.ac.ir
علیاکبر
فرهنگی
استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات
aafrhang@ut.ac.ir
حسن
عابدیجعفری
استادیار دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
hajafari@ut.ac.ir
فیروز
رازنهان
دانشجوی دکتری دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
raznahan303@gmail.com
این مقاله به بررسی چندبعدی نظریه ناسازگاری فرهنگ ملی ایران با کار جمعی و تیمی میپردازد. در این تحقیق نقش و تأثیر مؤلفههای فرهنگ ملی بر کارتیمی با بهرهگیری از سه رویکرد تاریخی ـ اجتماعی، بینفرهنگی و پیمایش، بررسی و الگوی مربوط ترسیم شده است. جامعه آماری پیمایش را سه شرکت بزرگ از سه صنعت خودروسازی، بازرگانی و نیروگاهی تشکیل میدهد. دستاورد مطالعات بینفرهنگی، فرهنگ ایرانی را مستعد کارتیمی میداند و یافتههای پیمایش نیز ـ که نشاندهنده میزان بالای جمعگرایی و گرایش بهکارتیمی در نمونه 576 نفری تحقیق است ـ آن را تأیید میکند. تساویطلبی جنسی، عملکردگرایی و جمعگرایی نهادی در سطح ارزش و همچنین فضای مورد انتظار کار تیمی و آمادگی برای کارتیمی بهطور مثبت و ابهامگریزی در سطح رفتار، مشاغل سرپرستی و سطح تحصیلات بالاتر تأثیر منفی بر گرایش بهکارتیمی دارند.<br />بنابراین در چارچوب مدل تحلیلی تحقیق، سهم عمده تبیین چرایی سطح پایین کارتیمی در کشور ریشه در عوامل غیرفرهنگی (ساختاری، مدیریتی و رفتاری) در سطح ملی، سازمانی و فردی دارد.<br /><br />
فرهنگ ملی,کارتیمی,گرایش بهکارتیمی,جمعگرایی
http://www.jsfc.ir/article_44079.html
http://www.jsfc.ir/article_44079_30515bacd0980b61f268deae653219f8.pdf
دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
2008-3696
3
شماره 11-10
2010
11
22
نقش اخلاقی هنر در تعالی فرهنگی
163
178
FA
حسن
بُلخاری
دانشیار فلسفه هنر دانشگاه تهران
hasan.bolkhari@gmail.com
نسبت میان هنر و اخلاق ازجمله مهمترین و بنیادیترین مباحث نظری هنر از زمانهای دور تا بهامروز است. تأثیر شگرف هنر و آثار هنری در احساسات و عواطف انسانی و نیز قدرت بینظیر آن در تبدیل ایده به کنش و مهمتر تثبیت و تحکیم آموزههای اخلاقی و حتی تعمیق ادراکات اخلاقی، از عوامل اصلی این اهمیت و جایگاه بنیادی است.<br />در این باره تاکنون نظریههای مختلفی در تبیین نسبت میان این دو مطرح شده است. برخی از این نظریهها که اصلیترین آنها در این مقاله مورد بحث و بررسی قرار گرفتهاند بر کارکرد اخلاقی هنر و لاجرم تبعیت آن از برخی حدود و قیود و مهمتر نقش آن در تعمیق باورها و ادراکات اخلاقی تأکید دارند و برخی نیز متأثر از ظهور و بروز «هنر شخصی» در جهان مدرن (که محصول پناه گرفتن در سایه عقل و علمِ تجزیهمحور و موجد نظریههایی چون هنر برای هنر است) یا از لزوم تفکیک وجه اخلاقی و زیباشناختی آثار هنری سخن میگویند یا از انحطاط آن.<br />در این مقاله که هدف اصلی آن تبیین اهمیت و چگونگی نقش هنر در تعالی فرهنگی یک جامعه است، نظریههای فوق مورد بررسی و نقد قرار گرفته و مبتنی بر براهین عقلی بر نظریهای تأکید میشود که ارزشهای اخلاقی و انسانی در آن نقش محوری دارند.<br /><br />
هنر,اخلاق,نظریههای هنری,فرهنگ,تعالی فرهنگی
http://www.jsfc.ir/article_44080.html
http://www.jsfc.ir/article_44080_8bc5be6bb30f55db86118d297343f575.pdf
دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
2008-3696
3
شماره 11-10
2010
11
22
مدل علّی تعیین اثرات ویژگیهای شخصی بر کارآفرینی
179
200
FA
حسنعلی
آقاجانی
استادیار دانشگاه مازندران
aghajani@umz.ac.ir
سیدعلیاکبر
حسینزاده اطاقسرا
کارشناسارشد مدیریت صنعتی دانشگاه مازندران
saho_191@yahoo.com
کارآفرینان، نقش مهمی در حرکت چرخهای توسعه اقتصادی بر عهده دارند و تحولات بزرگی در زمینههای تولیدی و خدماتی در سطح سازمانها بهدست آنها رقم میخورد. هدف از اجرای تحقیق حاضر، تبیین اثرات شش متغیر شخصی مؤثر بر کارآفرینی در سطح استان مازندران است. جامعه آماری، 1511 کارآفرین مطابق با تعریف دیدهبان جهانی کارآفرینی بوده است که تعداد 291 نفر بهعنوان نمونه انتخاب شدهاند، سپس با جمعآوری دادههای مورد نیاز با استفاده از پرسشنامهای با ضریب هماهنگی درونی0/91 و تحلیل عاملی، فرضیات ششگانه مورد آزمون قرار گرفته است. یافتهها نشان میدهند که شش عامل روانشناختی مورد مطالعه در قالب یک مدل رگرسیون تحلیل مسیر (مدل معادله ساختاری)، ضمن تبیین کارآفرینی، بهصورت مستقیم و غیرمستقیم و تعاملی، بر متغیر مذکور مؤثرند و از این لحاظ، بیشترین اثرگذاری کلی مربوط بهعامل موضع کنترل درونی بوده و عوامل تحمل ابهام، استقلال در کار، نیاز به پیشرفت، انگیزه و مخاطرهپذیری، بهترتیب در درجات بعدی اهمیت قرار دارند. در پایان، چگونگی توجه مدیران به این عوامل شخصی بهمنظور بهبود فرآیند کارآفرینی بررسی شده است.<br /><br />
کارآفرینی,کارآفرینان,نیاز به پیشرفت,تحمل ابهام,استقلال در کار,موضع کنترل درونی,انگیزه,مخاطرهپذیری
http://www.jsfc.ir/article_44081.html
http://www.jsfc.ir/article_44081_bd25d5e4247404ee14df2403f4602a68.pdf
دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
2008-3696
3
شماره 11-10
2010
11
22
بررسی وضعیت هوشاخلاقی دانشجویان
201
214
FA
حمیدرضا
آراسته
دانشیار دانشگاه تربیت معلم تهران
heplanning@yahoo.com
مصطفی
عزیزیشمامی
دانشجوی کارشناسیارشد دانشگاه تربیت معلم تهران
shomami85@yahoo.com
علی
جعفریراد
دانشجوی کارشناسیارشد دانشگاه تربیت معلم تهران
alijafarirad@gmail.com
زهره
محمدیجوزانی
دانشجوی کارشناسیارشد دانشگاه تربیت معلم تهران
mohammadi_venos@yahoo.com
پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت هوش اخلاقی دانشجویان دانشگاههای دولتی شهر تهران صورت پذیرفت. تعداد 369 نفر از دانشجویان دانشگاههای امیرکبیر، تربیتمدرس، تربیتمعلم، تهران، شهید بهشتی و صنعتی شریف بهطور تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه 40 گویهای شایستگی اخلاقی (MCI) لنیک و کیل با 10 مؤلفه بود. نوع تحقیق توصیفی پیمایشی بوده و در تحلیل دادهها از آزمون t تکنمونهای، آزمون فریدمن و آزمون همبستگی استفاده شد. یافتهها نشان داد شایستگیهای اخلاقی ثبات عملکرد، راستگویی، استقامت و پافشاری برای حق، پایبندی بهعهد، مسئولیتپذیری برای انتخابهای شخصی، اقرار به اشتباهات و شکستها، قبول مسئولیت برای خدمت به دیگران، اهمیت دادن خودجوش به دیگران، توانایی در بخشش اشتباهات خود، توانایی در بخشش اشتباهات دیگران در میان دانشجویان در حد بالای متوسط بود. نتایج آزمون فریدمن نیز نشان داد بین مؤلفههای هوش اخلاقی تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج آزمون همبستگی بر رابطه مثبت و معناداری میان سن، سطح تحصیلات و هوش اخلاقی دلالت داشت.<br /><br />
هوش اخلاقی,دانشگاه,دانشجویان,ایران
http://www.jsfc.ir/article_44082.html
http://www.jsfc.ir/article_44082_8cc7ac1309a8761b5dcecb0f0bb4c2f0.pdf
دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
2008-3696
3
شماره 11-10
2010
11
22
منطقگرایی در امثال و حکم فارسی
215
228
FA
جمیله
فاطمی
مربی دانشگاه پیامنور استان فارس
jmlhftm489@gmail.com
در پژوهش حاضر با روش تحلیلی تلاش شده است تا علاوه بر بررسی میزان خردورزی ومنطق گرایی در امثال وحکم فارسی، تأثیرپذیری آنها از آموزههای علم منطق وبازتاب مفاهیم و اصول این علم در آنها مورد بحث قرار گیرد .یافتههای این تحقیق نشان میدهد که مثلسازان نکتهسنج وخردمند نسبت به اصول منطقی بیتوجه و ناآگاه نبودهاند.گرچه این آگاهی ممکن است فطری و بهدلیل تیزبینی وهوش خدادادی آنها باشد.بهعلاوه برخی از اصول منطقی به عینه یا با تغییری اندک به کتب امثال راه یافتهاند. برخی از مثلها نیز بهنحو غیرمستقیم بر درک یک اصل منطقی توسط واضع اولیه آن دلالت میکنند.<br />نویسنده دراین مقاله به ارزش تنبهی اما غیراستدلالیِ بسیاری از مثلها واقف شده ودر نتیجه بر پرهیز کاربران از اتکاء بهآنها در استدلال های روزمره مربوط به مباحث اجتماعی و سیاسی تأکید نموده است.<br />تمایل واضعان امثال به صدور احکام کلی وعدم گرایش آنها به احکام جزئی وتحلیل این پدیده، از یافتههای دیگر این پژوهش است. همچنین نگارنده، امثال را از منظری منطقی تقسیمبندی نموده که ارزیابی آنها را آسانتر میکند. <br /><br /><br />
منطق,منطقگرایی,ضربالمثل,تقسیم منطقی,ارزش منطقی
http://www.jsfc.ir/article_44083.html
http://www.jsfc.ir/article_44083_a49c93f19cc9ba1eda347831f0427854.pdf